Z pozoru niewinne układanie się maluszka do snu na ulubionym boku może być objawem m.in. asymetrii ułożeniowej. Nie jest to poważna choroba ani duże zagrożenie dla rozwoju dziecka, jednak jej utrwalenie z czasem prowadzi do spłaszczenia główki, lekkiej asymetrii twarzy, a w późniejszym wieku nawet do skoliozy. Warto więc przyjrzeć się charakterystycznym symptomom i niwelować je w odpowiednim czasie.
W przypadku asymetrii ułożeniowej niezbędna jest konsultacja z fizjoterapeutą, który oceni kondycję dziecka i określi przyczyny problemu. Wśród wczesnych objawów asymetrii, które zaobserwujemy podczas codziennej, spontanicznej aktywności to sytuacje, kiedy maluszek:
- Układa się w łuk, w tzw. literkę C, na ulubionym boku do spania,
- Często lub zawsze obraca główkę w tę samą stronę,
- Wkłada do buzi zawsze/przeważnie tylko jedną rączkę, podczas gdy druga często pozostaje zaciśnięta, wycofana i ułożona przy główce,
- Preferuje jedną pierś w czasie karmienia (tę po częściej używanej stronie),
- W okolicy czwartego/piątego miesiąca życia obraca się z pleców na bok tylko, lub znacznie częściej, w jedną stronę.
- Położony na brzuszku nie potrafi podeprzeć się symetrycznie na obu przedramionach, a jego główka opada na jedną stronę.
Poniżej znajdują się propozycje, które pozwolą zadbać o prawidłowe ułożenie główki i ciała maluszka, a przy tym pomogą wspierać symetryczny rozwój mięśni.
#1 NAPRZEMIENNE NOSZENIE
Podstawową zasadą jest, by niemowlę nie było noszone zawsze na tej samej stronie. Zarówno przy podnoszeniu, jak i odkładaniu bokiem, warto pamiętać o naprzemienności stron – noszenie maluszka raz na lewym, raz na prawym ramieniu pozwoli uniknąć asymetrii. Warto zadbać o naprzemienność także w czasie karmienia i odbicia po karmieniu.
#2 PODNOSZENIE BOKIEM DO PODŁOŻA
Poprzez odpowiednie podnoszenie i odkładanie raz na jeden, raz na drugi bok wzmocnimy obie strony tułowia niemowlęcia. W ten sposób uczymy malucha obciążać każdą ze stron jego ciała, a to prowadzi do wyrównania asymetrii. Co więcej, gdy przetoczymy go na bok i odłożymy/uniesiemy bokiem do podłoża, znacznie zwiększymy komfort i poczucie bezpieczeństwa u dziecka (dotyczy to przewijaka, wózka, fotelika, łóżeczka). Podczas odkładania bokiem pamiętajmy o zasadzie: najpierw pupa, potem główka.
#3 KONTROLUJ POZYCJĘ NA BRZUSZKU
Podłoże, na którym maluch leży, nie może być miękkie ani śliskie, unikamy też kanapy i grubych materacy, na których niemowlę się zapada. Jeśli leżenie na brzuszku jest jeszcze dużą trudnością, nie należy zostawiać dziecka samego. Wystarczy kilka kroków, by ułatwić maluchowi leżenie na brzuszku i sprawić, by mógł się podpierać symetrycznie na obu przedramionach. Przede wszystkim możemy wysunąć jego rączki w przód tak, by łokcie znalazły się nad barkami, i swoimi rękoma zablokować wysuwanie ich w tył. Dodatkowym wsparciem będzie podłożenie dziecku kocyka (u starszych dzieci np. rogala do karmienia) pod klatką piersiową, co ułatwi równomierne rozłożenie ciała i podpieranie się w odpowiedni sposób.
#4 UNIKAJ BUJACZKÓW
Częste i długotrwałe przebywanie w bujaczku hamuje naturalną potrzebę ruchu u niemowlęcia, które nie pracuje wtedy nad stabilizację tułowia. W bujaczku dziecko leży w pozycji półleżącej, a brak sprawnego i zrównoważonego napięcia mięśniowego uniemożliwia mu stabilne utrzymanie ciała w linii prostej. Siła grawitacji sprawia, że – niestabilne jeszcze – niemowlę przeciąża jedną stronę w asymetrycznej pozycji. Zdecydowanie odradzam korzystanie z bujaczka dla dzieci, u których stwierdzono asymetrię ciała lub nieprawidłowe napięcie mięśniowe. U dzieci po trzecim miesiącu życia polecam ograniczyć czas korzystania z bujaczka do minimum, czyli ok. 10-15 minut jednorazowo.
#5 UKŁADANIE DO SNU W RÓŻNYCH POZYCJACH
Światło czy widok rodziców to dla malucha wystarczający bodziec, by zwrócić główkę w danym kierunku. Żeby mięśnie po obu stronach ciała i główki dziecka pracowały symetrycznie, warto podchodzić do łóżeczka raz z jednej, raz z drugiej strony. W nocy, po każdym karmieniu i przebudzeniu, odkładamy maluszka główką zwróconą raz w prawo, raz w lewo.
#6 NOSZENIE W CHUŚCIE
Dzięki prawidłowemu chustowaniu możemy wspomagać symetryczne ułożenie ciała dziecka. Warto pamiętać, by unikać wiązań asymetrycznych, czyli chusty kółkowej oraz wiązania kangurka na biodrze. Dla noworodków i dzieci z asymetrią polecam wiązanie kangurka i kieszonkę, ponieważ takie techniki dają odpowiednie wparcie, a maluch jest ułożony prosto, we właściwy sposób. W tych wiązaniach mamy także możliwość łatwego korygowania pozycji dziecka. Najważniejsze, by jego rączki, nóżki i barki były na tej samej wysokości. Główka – w przedłużeniu linii kręgosłupa – również powinna układać się prosto, a nie uciekać do tyłu lub przechylać na boki.
